Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đạo đức ở trường THCS Đô Thành, Huyện Yên Thành, Tỉnh Nghệ An.

Phần I. Đặt vấn đề.
1.Lý do chọn đề tài.
1.1.Cơ sở lý luận:
Chủ tịch Hồ Chí Minh rất chú trọng đến việc bồi dưỡng và xây dựng những con người chủ nghĩa xã hội. Người nhấn mạnh “ Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có con người xã hội chủ nghĩa”. Con người mới xã hội chủ nghĩa là những con người có đạo đức và tri thức, là những con người vừa “hồng” vừa “chuyên”. Nghị quyết TƯ 2 (Khóa 8) đã khẳng định: “ Giáo dục học sinh trong giai đoạn hiện nay phải giáo dục toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể dục và mỹ dục” trong đó đạo đức là cái gốc để con người phát triển toàn diện. Về mặt đạo đức, các em được giáo dục tốt sẽ biết đối xử có văn hoá với mọi người, biết tôn trọng nơi công cộng, các di sản văn hoá của dân tộc. Giáo dục đạo đức tốt  làm giảm các vụ phạm pháp trong xã hội. Thực hiện lời dạy của Bác và để góp phần nâng cao chất lượng đạo đức cho học sinh thì nhà trường ngoài việc giảng dạy học tập bộ môn văn hóa, học tập kiến thức còn phải tu dưỡng và rèn luyện đạo đức, kỹ năng sống, kỹ năng hòa nhập với cộng đồng, kỹ năng ứng xử cho học sinh. Đã từ lâu cha ông chúng ta đã coi trọng việc giáo dục đạo đức cho  học sinh. Câu khẩu hiệu“ Tiên học lễ, hậu học văn” không thể thiếu trong các trường học. Nền giáo dục sẽ đi về đâu khi đào tạo ra những học sinh không có tài cũng không có đức.
1.2.Cơ sở thực tiễn.
Trong xã hội ngày nay với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường đã làm cuộc sống con người con người thay đổi, đời sống vật chất và tinh thần được nâng lên, con người sống đầy đủ hơn, đàng hoàng hơn. Bên cạnh đó mặt trái của nền kinh tế thị trường đã chi phối làm ảnh hưởng không nhỏ đến đạo đức nhân cách con người, trong đó có những học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường. Học sinh thông minh hơn, hiểu biết nhiều hơn nhưng sống thực dụng, thiếu ước mơ và hoài bão, mờ nhạt về lý tưởng.
Xã Đô Thành là xã có dân số đông với hơn 15 ngàn người. Xã tiếp giáp với nhiều địa bàn phức tạp, có nhiều lĩnh vực nhạy cảm, các tệ nạn xã hội xảy ra nhiều như nghiện ma tuý, đánh cờ bạc, do đó dễ có điều kiện nảy sinh các loại tội phạm. Phụ huynh năng động với các loại hình làm kinh tế, thường xuyên đi làm ăn xa, ít quan tâm dạy dỗ con cái, phó mặc cho nhà trường. Các tụ điểm Internet, xèng, Bi-a… mọc lên, hoạt động thường xuyên, thiếu sự kiểm soát của chính quyền địa phương. Một  bộ phận học sinh chưa có ý thức trách nhiệm về hành vi của mình dẫn đến vi phạm nội quy của nhà trường.
Xuất phát từ thực tế khách quan và nguyên nhân chủ quan vấn đề giáo dục đạo đức nhân cách của học sinh đã có lúc, có nơi trở thành vấn đề nóng của xã hội nói chung, của trường THCS Đô Thành nói riêng. Bản thân tôi là cán bộ quản lý nhà trường đã có một số giải pháp có tác dụng hữu hiệu để giáo dục đạo đức học sinh. Trong điều kiện có thể tôi đúc rút thành những kinh nghiệm cho bản thân và mong muốn chia sẻ cho đồng nghiệp để tháo gỡ khó khăn trong quá trình công tác.

Phần II. Nội dung
2.1.Thực trạng của việc giáo dục đạo đức học sinh ở trường Trung học cơ sở trong giai đoạn hiện nay:
Có thể nói hiện nay trong trường học giáo dục đạo đức chưa được coi trọng. Do lượng kiến thức quá nhiều nên người giáo viên  chỉ chú ý việc dạy chữ, lo hoàn thành những chỉ tiêu chất lượng trên giao. Trường học đã quá coi trọng việc dạy văn hóa sao cho học sinh học thật giỏi mà quên đi điều quan trọng là dạy cho học sinh “ Học làm người”. Chương trình học quá tải, học kín lịch trong ngày, học nhiều nghỉ ngơi ít nên học sinh cảm thấy mệt mỏi, chán trường, chán lớp. Tinh thần căng thẳng, không được vui chơi giải trí,  áp lực học tập quá lớn, nên dẫn đến xung đột trong các mối quan hệ.
Ngoài thời gian  học ở trường, thời gian còn lại các em lao vào trò chơi vô bổ, bạo lực, số còn lại  thì không quan tâm đến mọi việc xảy ra xung quanh, lạnh lùng vô cảm chỉ biết sống cho riêng mình. Một bộ phận học sinh xưng hô  với người lớn trống không, thiếu lễ phép, thái độ ngỗ ngược, nói tục, phát ngôn thiếu văn hóa. Thật đáng buồn là một bộ phận học sinh gặp thầy cô trong sân trường cũng không chào hoặc chào miễn cưỡng với thầy cô dạy môn mình mà thôi. Tệ hại hơn có học sinh còn vô lễ với thầy cô, xúc phạm danh dự người khác. Một bộ phận học sinh khi nhìn nhận sự việc là lãng tránh, thờ ơ, chưa nhận ra sự sai trái của mình. Tinh thần thái độ học tập chưa tốt, một số học sinh thiếu chuyên cần trong học tập. Một số học sinh có biểu hiện gian lận trong thi cử, thiếu trung thực với bạn bè. Thật đáng buồn khi ý thức cộng đồng  của một số em rất kém, chưa có ý thức bảo vệ của công và giữ gìn vệ sinh nơi công cộng nên bàn ghế, tường còn bị viết bậy, bôi bẩn, ghi chép câu từ thiếu văn hóa. Một bộ phận ăn mặc lố lăng, đầu tóc không phù hợp với  tuổi học trò.
          Sự phát triển của công nghệ thông tin nhất là nền văn hóa ngoại lai đã ảnh hưởng rất lớn đến hành vi của các em. Có thể nói ở lứa tuổi này các em bắt chước làm người lớn nhưng chưa có kinh nghiệm sống, kỹ năng sống, suy nghĩ và hành động  chưa đúng đắn, chưa phân biệt được tốt xấu đúng sai rõ ràng, chưa tự chủ nên dễ bị lôi kéo.
Có gia đình xung đột bạo hành, cha mẹ ly hôn,  buông lỏng việc quản lý con cái, phó mặc cho xã hội, cho nhà trường“ trăm sự nhờ thầy” …Một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc giáo dục đạo đức nhân cách cho các em. Có gia đình quá nuông chiều con cái, nhiều gia đình sử dụng quyền uy một cách cực đoan,  sử dụng vũ lực trong việc dạy dỗ con cái. Một số hoàn cảnh quá éo le, cha mẹ  bươn chải trong cuộc sống mưu sinh dẫn đến bỏ quên con cái.
Trên thực tế sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội thiếu chặt chẽ, thiếu thường xuyên. Cha mẹ gặp gỡ thầy cô chỉ vào những dịp họp phụ huynh còn giáo viên gặp gỡ phụ huynh cũng ít dần và hình như thiếu sự thân thiện. Sự liên hệ phụ huynh và giáo viên chủ yếu trao đổi qua điện thoại. Điều này ảnh hưởng rất lớn tới việc giáo dục đạo đức học sinh.
Một số giáo viên có những định kiến, thiếu thiện cảm khi hành xử với học sinh cá biệt. Có lúc, có nơi thầy cô thiếu gương mẫu trong mô phạm giáo dục. Nhiều khi nhà trường và giáo viên nhận xét đánh giá kết quả học tập và rèn luyện thiếu khách quan và chưa công bằng. Uy tín người thầy bị sa sút, các giá trị truyền thống “ Tôn sư trọng đạo” bị nhìn nhận một cách méo mó, vật chất hóa. Tình trạng lạm dụng việc  dạy thêm, học thêm đã tác động không tốt đến uy tín của người thầy trong suy nghĩ học sinh và con mắt của không ít phụ huynh. Một số giáo viên chủ nhiệm còn non về  nghiệp vụ và chuyên môn. Do bộn bề công việc lo toan cho cuộc sống nên sự quan tâm đến trò còn hạn chế, khoảng cách thầy trò ngày càng cách xa. Thầy cô chưa hiểu được tâm tư tình cảm của học sinh vì vậy uốn nắn học sinh chưa kịp thời, các em gặp vướng mắc trong cuộc sống chưa được chia sẻ.
Chúng ta thấy sự phối hợp giữa các lực lượng giáo dục chưa đồng bộ. Những hạn chế, tác động của mặt trái cơ chế thị trường của thời kỳ “mở cửa, hội nhập”, những“ tư tưởng văn hoá xấu, ngoại lai…có cơ hội xâm nhập. Đây đó, còn có những hiện tượng suy thoái về đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng, thích chạy theo lối sống thực dụng “sống nhanh, sống gấp”, thậm chí những hành động phạm pháp của người lớn đã tác động xấu trực tiếp đến học sinh. Các tệ nạn xã hội có nơi, có lúc, đã xâm nhập vào trong học đường mặc dầu là con số ít nhưng cũng chứng tỏ nó đã làm băng hoại đạo đức, tha hoá nhân cách, gây nỗi đau, đáng lo ngại cho các bậc làm cha, làm mẹ. Nó đã tác động xấu tới các gíá trị đạo đức truyền thống, ảnh hưởng không nhỏ trực tiếp đến công tác giáo dục đạo đức học sinh, đến an ninh trật tự xã hội.
Bài giảng của giáo viên chưa hấp dẫn để nhiều học sinh nói chuyện riêng trong giờ học. Một số học sinh vi phạm những điều cấm như nói tục, chửi thề, hỗn láo với thầy cô, ý thức giữ gìn vệ sinh chưa tốt. Kết quả là học sinh ý thức rèn luyện và tu dưỡng đạo đức chưa cao.
2.2.Nhận thức mới, giải pháp mới.
2.2.1.Nhận thức mới.
Bác Hồ từng nói: “ Hiền dữ phải đâu là tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà nên”. Makarenko đã đúc kết: “ Không sợ học sinh hỏng mà chỉ sợ phương pháp giáo dục hỏng”. Dạy trẻ mà không hiểu biết tre đầy đủ thì nhà giáo không thể thành công trong nghề nghiệp. Việc tìm hiểu các đặc điểm và tính chất của trẻ trỏ thành một nhiệm vụ vô cùng quan trọng của người giáo viên.
Học sinh luôn là đối tượng không đồng nhất, muôn màu, muôn vẻ. Các em khác nhau về sức khoẻ, hoàn cảnh gia đình, riêng tư về thể chất. Với việc học tập các em cũng khác nhau: em thì chăm học, em thì lười học. Một nhà tâm lý học đã nhận định: Ở trên đời này ta không thể tìm thấy hai con người giống nhau hoàn toàn về mặt tâm lý. Vì vậy các biện pháp giáo dục cũng phải linh hoạt như chính bản thân con người. Giáo dục theo phương pháp rập khuôn thì dễ dàng nhưng chúng ta sẽ không thành công vì như vậy là trái với nguyên tắc của lao động sư phạm.
Học sinh ở độ tuổi này rất hiếu động. Tính hiếu động thường đi kèm tính vô tâm, thích tự do, thoải mái. Học sinh có thể ném giấy trước mặt cô, đánh lộn trong lớp, đi từ bàn nọ đến bàn kia, càn quấy giáo viên. Nếu giáo viên không có nghệ thuật thuyết phục học sinh cùng với bản lĩnh điều khiển lớp thì không thể dạy nổi. Nhiều khi ta không hiểu rõ đặc điểm và tính hiếu động của trẻ, đùng đùng nổi giận sẽ gây ra căng thẳng trong quan hệ thầy trò.Nếu chúng ta khéo léo sẽ thuyết phục và hướng sức lực dư thừa của chúng vào việc có ích.
Thực tiễn cho thấy trẻ dễ dàng hấp thụ các ảnh hưởng của môi trường xã hội. Nếu trẻ thay đổi theo môi trường chúng ta không nên ngạc nhiên, không nên thành kiến, căm ghét trẻ mà nên có tình thương và lòng kiên nhẫn giáo dục, thuyết phục.
Để làm tốt công tác giáo dục đạo đức cho học sinh chúng ta cần có phương pháp, kỹ năng và tấm lòng vì học sinh thân yêu.
          Mục tiêu của giáo dục là giúp học sinh phát triển về đạo đức, trí tuệ, thể chất thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách tốt ở các em. Đối với học sinh ở độ tuổi này tâm lý có nhiều thay đổi, không ổn định, tập làm người lớn, hay bắt chước kể cả điều không tốt, nhu cầu cá nhân nhiều khi lệch lạc. chúng ta phải tìm hiểu và nắm vững đối tượng này.
Về bản chất con người dù là trẻ em hư đến đâu bao giờ cũng có những mặt tốt, mặt nhân tính, những ước mơ, nguyện vọng thầm kín, chính đáng đầy nhân bản và hồn nhiên. Các em thích được khen ngợi và yêu thương. Nếu nhà trường và gia đình nắm được những nguyên nhân sâu xa, có sự đồng cảm và hiểu được các em, có sự thống nhất về phương pháp giáo dục thì chắc chắn cảm hóa được các em.
Mục tiêu giáó dục đạo đức là chuyển hóa những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức xã hội thành những phẩm chất nhân cách cho học sinh, hình thành ở học sinh thái độ đúng đắn trong giao tiếp, ý thức tự giác thực hiện các chuẩn mực của xã hội, thói quen chấp hành các quy định của pháp luật.
Chức năng giáo dục đạo đức là làm cho học sinh thấm nhuần thế giới quan Mác Lê nin, tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, chủ trương chính sách của Đảng, sống có kỷ cương, có nền nếp, có văn hóa trong các mối quan hệ giữa con người với con người, giữa con người với tự nhiên.
Đặc điểm của học sinh Trung học cơ sở  là giai đoạn các em đang phát triển mạnh về thể chất và tinh thần, là giai đoạn các em dể bị kích động, lôi kéo. Các em thường xuyên tìm tòi cái mới nếu không có sự kiểm soát định hướng thì dể mắc sai lầm. Làm cho giáo viên thấy được tầm quan trọng về công tác giáo dục đạo đức là để các em phát triển toàn diện và hoàn thiện về nhân cách.
Phụ huynh nhận thức được vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh để học sinh trở thành con ngoan trò giỏi, tạo nên những đức tính và phẩm chất tốt đẹp. Phụ huynh đã nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức. Đây là yếu tố thuận lợi trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh.
Học sinh cũng được giáo dục để các em biết rằng phẩm chất tốt đẹp của học sinh là khiêm tốn, thật thà, dũng cảm, cần cù trong lao động, đoàn kết thương yêu giúp đỡ lẫn nhau. Đặc biệt cần giáo dục cho các em ý thức cộng đồng, kỹ năng sống, ý thức chấp hành pháp luật.
Nhà trường không phải là một ốc đảo tách khỏi xã hội, tách xa thực tiễn. Thực tiễn cuộc sống đang có các nhân tố của kinh tế thị trường tác động đến nhà trường. Xã hội ô nhiễm, luồng văn hóa ngoại lai, bạo lực len lỏi vào mọi tầng lớp nhân dân rất dễ gây ấn tượng và ảnh hưởng sâu đậm đối với trẻ.
Đẩy mạnh sự phối hợp giữa gia đình- nhà trường-xã hội và các tổ chức đoàn thể trong việc giáo dục đạo đức, pháp luật và kỹ năng sống cho học sinh là việc làm vô cùng quan trọng.
2.2.2.Giải pháp mới.
          Tăng cường quán triệt đầy đủ quan điểm, đường lối giáo dục đạo đức của Đảng, Nhà nước. Hiểu rõ quan điểm của Đảng, nhà nước, ngành về  giáo dục về đạo đức cho học sinh để đào tạo con người mới Xã hội chủ nghĩa. Việc đã làm là tuyên truyền, quán triệt các loại văn kiện của đảng, nhà nước, nghành giáo dục về giáo dục đạo đức cho học sinh.
          Nâng cao nhận thức, vai trò trách nhiệm của các thành viên, tổ chức trong nhà trường trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh. Mục đích làm cho các thành viên trong nhà trường nhận thức rõ vai trò trách nhiệm của mình trong công tác này. Để giúp cho việc giáo dục đạo đức cho học sinh được tiến hành một cách đồng bộ, chặt chẽ và có hiệu quả, nhà trường đã xây dựng kế hoạch tuyên truyền chi tiết, phân công giao nhiệm tới chi bộ Đảng, cán bộ quản lý, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, Đoàn thanh niên, phụ huynh, chính quyền địa phương và học sinh để thực hiện. Công tác giáo dục đạo đức ngay từ đầu năm học đã được Ban Giám Hiệu lên kế hoạch cụ thể có tính khả thi. Tính đồng bộ là phối hợp giữa các tổ chức, đoàn thể trong nhà trường như: Chi bộ, Ban Giám Hiệu, Đoàn thanh niên, Ban Đại diện cha mẹ học sinh và các tổ chuyên môn. Các biện pháp đưa ra đã được sự đồng thuận cao nhờ vậy đã có hiệu quả thiết thực
Một nhà giáo dục đã từng nói “ Muốn giáo dục con người về mọi mặt thì phải hiểu con người về mọi mặt”. Nắm đối tượng cặn kẽ thì ta mới có những tác động thích hợp. Hơn ai hết chúng ta phải nắm vững sinh lý, nhu cầu nguyện vọng ước mong, khả năng trình độ của học sinh, hoàn cảnh sống, quan hệ bạn bè. Tìm hiểu kỹ càng như vậy chúng ta mới thấy mặt mạnh, mặt yếu của học sinh.
Nâng cao chất lượng xây dựng kế hoạch giáo dục đạo đức. Nhà trường chủ động  dành nhân lực, tài lực, vật lực cho từng hoạt động để đạt hiệu quả cao.
          Nâng cao hiệu quả tổ chức và chỉ đạo thực hiện giáo dục đạo đức. Hiệu trưởng chỉ đạo các phó hiệu trưởng ngoài việc quản lý chất lượng văn hóa còn quản lý chất lượng giáo dục đạo đức thông qua bộ môn đặc biệt là môn giáo dục công dân và các môn học  khác. Hoạt động chào cờ đầu tuần, các hoạt động ngoài giờ lên lớp, phát động thi đua của Đoàn, Đội, đưa ra các tiêu chí của lớp, Đội… được tiến hành đều đặn thường xuyên. Thông qua chào cờ đầu tuần Ban giám hiệu nhận xét tuyên dương khen thưởng hoặc phê bình các tập thể cá nhân đã thực hiện tốt hoặc chưa tốt trong tuần. Rút kinh nghiệm những mặt đã làm được, những tồn tại, đề ra biện pháp giải quyết và phổ biến kế hoạch, nhiệm vụ của tuần tiếp theo.
          Đa dạng hóa các hình thức hoạt động giáo dục hoạt động giáo dục đạo đức  cho học sinh là việc làm vô cùng cần thiết. Mục đích là giáo dục cho học sinh truyền thống yêu nước, yêu quê hương, tôn sư trọng đạo, có phẩm chất, có năng lực, tư duy sáng tạo, biết vận dụng kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống. Qua đây các em điều chỉnh được hành vi của mình. Tổ chức tốt hoạt động ngoài giờ lên lớp để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là điều quan trọng. Nhà trường luôn khuyến khích các em tham gia hoạt động cộng đồng nhất là những hoạt động của phong trào thi đua “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” . Nhà trường đã tăng cường các hoạt động giáo dục truyền thống, hướng về cội nguồn, tổ  chức các hoạt động vui chơi văn hóa, văn nghệ thể dục thể thao để giáo dục toàn diện cho học sinh.
          Phát huy vai trò tự quản của tập thể và tự rèn luyện của học sinh là vấn đề vô cùng quan trọng. Đây là việc biến quá trình giáo dục thành tự giáo dục để các em tự thể hiện, tự đánh giá và điều chỉnh trong rèn luyện đạo đức. Trong việc này yêu cầu giáo viên chủ nhiệm phải chọn ra được cán sự lớp có uy tín, có sức thuyết phục, có năng lực tổ chức, điều khiển được hoạt động tập thể. Nhà trường thường xuyên theo dõi, hướng dẫn chỉ đạo cán bộ lớp, giúp đỡ khi các em khó khăn, kiểm tra nhắc nhở các em kịp thời. Giáo viên chủ nhiệm xây dựng kế hoạch, tiêu chí thi đua, giao cho các tổ theo dõi kiểm tra nhắc nhở để sinh hoạt cuối tuần biểu dương, phê bình trước lớp, trước trường. Giáo viên chủ nhiệm bám lớp trong các hoạt động chào cờ, lao động, ngoại khóa, không buông lỏng để các em phát huy tính tự do vô kỷ luật. Nhà trường thường xuyên hướng dẫn các em phương pháp tự học, phân bố thời gian học tập có khoa học.
          Xây dựng môi trường sư phạm mẫu mực trong nhà trường là việc làm vô sùng quan trọng. Nhà trường đã xây dựng một môi trường học tập, an toàn, thân thiện. Luôn đưa  những tấm gương sáng của thầy cô, bạn bè để các em học tập, noi theo và rèn luyện. Thầy giáo dạy người chủ yếu bằng bản thân con người của mình. Thấm nhuần điều đó nhà trường luôn học tập các chuẩn mực của giáo viên trong trường. Cán bộ giáo viên nhà trường luôn đề cao nhân cách toàn diện của mình bằng cách: nắm vững kiến thức, có phẩm chất đạo đức và có phương pháp giảng dạy tốt. Mục đích là xây dựng một môi trường tốt trong khuôn viên trường học để giáo dục đạo đức học sinh, hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh. Môi trường và cảnh quan nhà trường ngày càng xanh hơn, sạch hơn, đẹp hơn, thân thiện hơn. Xây dựng và củng cố khối đoàn kết, nhất trí trong tập thể sư phạm, bồi dưỡng lý tưởng nghề nghiệp, lòng nhân ái, tình thương yêu con người, thương yêu học sinh, tinh thần trách nhiệm, tôn trọng và sẵn sàng giúp đỡ học sinh.
Dùng biện pháp tác động tư tưởng tình cảm cũng như khơi dậy ý thức rèn luyện đạo đức trong học sinh như nói chuyện, sinh hoạt…theo quan điểm giáo dục kỷ luật tích cực, việc mắc lỗi của của học sinh được coi như lỗi tự nhiên của quá trình học tập và phát triển. nhiệm vụ quan trọng của nhà giáo là làm thế nào để học sinh nhận thức được bản thân, tự kiểm soát hành vi thái độ của mình. Khi học sinh mắc lỗi, thì thầy cô là người bạn, người anh, người chị chỉ ra cho các em nhận ra lỗi của mình để tự điều chỉnh. Trừng phạt làm mất tính tự tin của bản thân học sinh, suy giảm ý thức kỷ luật và khiến cho học sinh không thích, thậm chí căm ghét thầy cô giáo, trường học. Trước đây học trò lười làm, học trò hỗn thầy cô xúc phạm, học sinh đã tỏ thái độ lầm lỳ, hậm hực. Sau này thầy cô đã thây đổi thái độ, phương pháp như đã tìm cách gặp riêng học sinh và  trao đổi với giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm. Tìm ra những điểm tốt để khuyến khích động viên, tạo ra niềm tin và sự tự trọng cho các em là một yếu tố giúp cho việc giáo dục các em tốt hơn.
Chủ động tìm hiểu gia cảnh học sinh chưa ngoan là công việc vô cùng quan trọng. Gia đình, nhà trường và xã hội luôn được coi là “tam giác” giáo dục đối với mỗi đứa trẻ. Về phía nhà trường, việc giáo dục đạo đức cho học sinh được thực hiện thông qua các môn học chính khóa và thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Đề cao vai trò và trách nhiệm của giáo viên trong công tác giáo dục đạo đức học sinh thông qua giảng dạy các môn văn hóa. Nhờ làm tốt công tác này mà giáo viên đã kích thích lòng yêu thích bộ môn, say mê học tập, nhờ đó góp phần hình thành nhân cách, lý tưởng sống tốt đẹp cho học sinh.
Bên cạnh đó nhà trường đã phối hợp, tranh thủ sự ủng hộ của các tổ chức đoàn thể. Nhà trường đã tích cực phối hợp với Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên Hiệp Phụ nữ Việt nam tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân thiên, học sinh tích cực”. Luôn  phát hiện kịp thời sai phạm của học sinh để nhắc nhở và có biện pháp giúp các em sữa chữa.
Tổ chức có hiệu quả phong trào thi đua khen thưởng và các hoạt động giáo dục học sinh. Tôn vinh khen thưởng học sinh có thành tích xuất sắc trong học tập, công tác và rèn luyện để giáo dục niềm tự hào, hoài bão ước mơ, ý chí vươn lên cho các thế hệ học sinh. Nhà trường đã quan tâm sâu sát, thân thiện, thương yêu học sinh như con cháu của mình.
Trong việc giáo dục học sinh thì vấn đề giáo dục học sinh cá biệt là vô cùng khó khăn. Nhiệm vụ của nhà trường là “ Dạy” và “ Dỗ” để giáo dục các em nên người. Giáo dục học sinh cá biệt là một công việc cần đến bản lĩnh, lòng vị tha của thầy cô, những người giàu tình thương, hết lòng vì học sinh thân yêu. Giáo dục đối tượng học sinh này  là cả một vấn đề nan giải trong thực tế ở các trường học hiện nay. Hiện nay một số phụ huynh cũng “bó tay” phó mặc cho nhà trường. Việc giáo dục học sinh chậm tiến đòi hỏi ở người thầy phải có lòng yêu thương con người sâu sắc. Nhưng bằng tất cả sự nỗ lực của  Ban giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn chúng tôi đã làm được điều đó. Giáo dục học sinh cá biệt phải biết áp dụng nhiều giải pháp khác nhau. Nhờ sâu sát nên những học sinh cá biệt chúng tôi đã bắt trúng bệnh để có giải pháp phù hợp. Đây là những học sinh thích  chơi hơn học, kết quả học tập yếu kém, thích phá phách, làm loạn. Với học sinh các biệt phải cứng hay mềm đúng lúc, phải “mềm nắn, rắn buông”, phải  ‘giỏ cao ném nhẹ.” Với đối tượng  học sinh này tôi hiểu rõ rằng với các em khi nhẹ nhàng cũng phải dứt khoát rõ ràng. Học sinh cá biệt  thường thích  sự mềm mỏng, khoan dung, có em thích được nịnh nọt, khen ngợi. Rất nhiều em cần đến sự cảm hóa của bạn bè cùng trang lứa.Nói tóm lại khi gặp những trường hợp học sinh cá biệt, chúng tôi đã “lao tâm khổ tứ” để lo tìm các biện pháp dạy cho học sinh nên người. Nhiều giáo viên có trách nhiệm đã làm việc, đã giáo dục học sinh, một ngày quá tám giờ vàng ngọc. Lương tâm và trách nhiệm đôi khi đã khiến các thầy cô làm việc không kể thời gian.
Với một số em nếu thiếu sự khoan dung thì không thể giáo dục được các em. Khi các em mắc lỗi nếu chúng ta biết gặp riêng các em để trao đổi tâm tư tình cảm nhẹ nhàng thì vô cùng hiệu quả. Nếu phê bình các em cứng nhắc thì chẳng có thể nào thay đổi được mà còn làm cho các em tự ty chán ghét mình mà thôi.
Tóm lại giáo dục học sinh chưa ngoan cần dày công, cần tỷ mỷ, cần kiên nhẫn để có biện pháp thích hợp. Con người muôn hình, muôn vẻ nên dạy người cũng muôn hình, muôn vẻ. Chúng tôi đã giúp đỡ chăm sóc để mỗi em có tiến bộ về nhận thức, về tình cảm, về hành vi.
3.Kết quả đạt được sau khi áp dụng.
          Từ việc áp dụng nhiều biện pháp giáo dục cho tất cả các em bản thân nhận thấy đã có những hiệu quả nhất định. Cụ thể là:
* Học tập văn hóa: Các lớp hoàn thành các chỉ tiêu mà lớp đã đăng ký về giờ học tốt, ngày học tốt. Kết quả học sinh giỏi huyện, giỏi tỉnh tăng lên rõ rệt. Chất lượng giáo dục hai mặt ngày càng cao. Chỉ có học sinh ngoan mới có học sinh giỏi. Học kỳ I năm học 2011- 2012, tỷ lệ học lực loại giỏi là 7% vượt so với học kỳ I năm học 2010-2011 là 4%, loại khá là 33,5%.
* Lao động, vệ sinh môi trường: Các em đã góp phần lớn vào việc bảo vệ, gìn giữ cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp, tham gia lao động công ích, trồng cây xanh, chăm sóc vườn hoa,
* Đạo đức: Việc vi phạm nội quy trường, nội quy lớp học đã  giảm đi đáng kể - các em lễ phép với thầy cô, người lớn tuổi, thân ái, chia sẻ với bạn bè, người thân. Có tinh thần tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách bằng những việc làm cụ thể và đầy ý nghĩa như: Trong năm học vừa qua học sinh toàn trường đã tham gia đầy đủ và tích cực các khoản ủng hộ giúp đỡ như mua tăm ủng hộ người mù, nạn nhân chất độc da cam, mua chổi cho người tàn tật, ủng hộ bạn khó khăn trong trường, tổng trị giá  khoảng 15 triệu đồng.
Giáo dục ý thức đạo đức cung cấp cho học sinh những tri thức đạo đức cơ bản, sơ đẳng về chuẩn mực hành vi, hình thành niềm tin đạo đức cho học sinh. Các chuẩn mực hành vi này được xây dựng từ các chuẩn mực đạo đức, phản ánh qua các mối quan hệ hàng ngày của các em. Đó là: Kính yêu Bác Hồ, biết ơn thương binh liệt sĩ, yêu quê hương, làng xóm, cộng đồng dân cư... yêu mến và tự hào về trường, lớp, giữ gìn môi trường sống ...
Biết chăm chỉ, kiên trì, vượt khó trong học tập, tích cực tham gia  các công việc lao động khác nhau.
- Quan hệ cá nhân với những người xung quanh: Hiếu thảo đối với ông bà, cha mẹ, quan tâm giúp đỡ anh chị em trong gia đình, tôn trọng, giúp đỡ, đoàn kết với bạn bè, tôn trọng và giúp đỡ hàng xóm láng giềng... theo khả năng của mình.
- Quan hệ cá nhân với tài sản của nhà nước, tập thể và tài sản công dân: Tôn trọng và bảo vệ tài sản của nhà trường, của nhà nước và của người khác...
- Thái độ đối với bản thân: có lòng tự trọng, khiêm tốn học hỏi, biết giữ lời hứa, trung thực khiêm tốn, thật thà, bạo dạn, vệ sinh. Những tri thức đạo đức ngày nay giúp các em phân biệt được cái đúng – cái sai, cái tốt – cái xấu, cái thiện – cái ác
- Thái độ đối với các hành động: Thái độ ủng hộ, đồng tình, tán thành với những tấm gương, việc làm tốt, phù hợp với những chuẩn mực đạo đức, có thái độ lên án, phê phán, chê cười những ai có hành động sai trái, có hại cho người khác, xã hội, cộng đồng.
- Có những việc làm nhân đạo vừa sức đối với các gia đình thương binh liệt sĩ, bà mẹ Việt Nam anh hùng, chăm sóc Tượng đài liệt sỹ.
Từ những giải pháp quyết liệt trong công tác giáo dục đạo đức của học sinh được Ban giám hiệu nhà trường thực hiện trong những năm qua, đã mang lại những hiệu quả bước đầu đáng phấn khởi. Tính đến cuối học kỳ II năm học 2008-2009, toàn trường có 86 học sinh hạnh kiểm TB (chiếm tỉ lệ 15 %), đến năm 2009-2010, chỉ còn 65 học sinh hạnh kiểm TB (chiếm tỉ lệ 13%), năm 2010-2011 trường có 56 học sinh hạnh kiểm TB. Số học sinh bị đưa ra Hội đồng kỷ luật của nhà trường giảm dần sau mỗi năm học… Giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh là một công việc khó, đòi hỏi phải có sự chung tay góp sức của nhiều lực lượng trong nhà trường và xã hội. Đây là công việc mang tính quá trình, cần nhiều thời gian và tâm huyết của các thầy cô giáo và các nhà quản lí giáo dục. Tuy nhiên, với uy tín và tâm huyết cao của Ban giám hiệu cùng sự nhiệt tâm của tập thể giáo viên nhà trường, tin rằng, công tác “rèn đức”, “luyện tài” ở trường ngày một thành công
4. Bài học kinh nghiệm.
Khi thực hiện đề tài phải thực hiện nghiêm túc, xuyên suốt có chiều sâu.
          Theo sát học sinh để động viên và phối hợp thật chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm  để khen thưởng các cá nhân, tập thể một cách kịp thời.
Sáng kiến kinh nghiệm mang một ý nghĩa rất quan trọng và là việc làm hết sức cần thiết, bởi lẽ cần giáo dục các em trở thành con người toàn diện.      
Hiện nay ngành giáo dục đang phát động phong trào thi đua: “Xây dựng trường học thân thiện - Học sinh tích cực” thì việc là việc làm mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Qua đó, giúp các em nhìn lại những việc làm của mình từ trong hành động, trong suy nghĩ để các em hoàn thiện hơn về nhân cách, về lối sống của mình, các em sẽ tích cực tham gia các hoạt động mang ý nghĩa cộng đồng, hòa đồng, thân ái, đồng cảm chia sẻ với mọi người chung quanh và hơn hết là sống tốt, sống có ý nghĩa và có một niềm tin thiết tha hơn về cuộc sống hiện tại.
          Trong quá trình thực hiện và áp dụng sáng kiến kinh nghiệm, tôi đã rút ra được những bài học quí giá để bổ sung cho kinh nghiệm thực hiện nhiệm vụ của mình như sau:
Thực hiện đúng chỉ đạo của Ban Giám hiệu, bám sát chủ đề kế hoạch thực hiện.
Chủ động trong công việc, nắm bắt sự kiện một cách nhanh nhất để đưa vào xây dựng kế hoạch đúng thời điểm.
Luôn đổi mới phương pháp, đổi mới tư duy sáng tạo trong công việc để tăng sự thu hút từ phía học sinh.
Phối hợp nhịp nhàng với các đoàn thể trong nhà trường, giáo viên chủ nhiệm lớp, ban đại diện cha mẹ học sinh.
Luôn lắng nghe ý kiến về những khó khăn của học sinh để có biện pháp tháo gỡ, giúp đỡ, giáo dục          các em.                
Giáo viên chủ nhiệm bám sát lớp vì giáo viên chủ nhiệm là người có vai trò quan trọng trong việc quản lý toàn diện học sinh.
 
III: Kết luận
Đạo đức là nguồn gốc, là nền tảng của sự phát triển nhân cách con người. Bất cứ thời đại nào, quốc gia nào thì vấn đề giáo dục đạo đức là công việc quan trọng luôn được quan tâm và tạo mọi điều kiện. Ở nước ta mục tiêu của trường Trung học cơ sở là đào tạo ra những con người phát triển toàn diện. Do đó công tác quản lý giáo dục đạo đức học sinh là một trong những nhiệm vụ quan trọng.
Qua thực tế cho thấy đại đa số học sinh ngày nay có ý thức tu dưỡng đạo đức, thông minh, sáng tạo, ham hiểu biết . Tuy nhiên vẫn còn một bộ phận còn xem thường kỷ cương nền nếp của nhà trường dẫn  tới vi phạm nội quy, quy chế như nghỉ học, trốn giờ, đánh nhau, quay cóp.
Công tác quản lý, giáo dục đạo đức học sinh còn bộc lộ nhiều hạn chế và bất cập chưa đáp ứng yêu cầu giáo dục trong điều kiện hiện nay. Giáo dục học sinh là một nghệ thuật, đòi hỏi mỗi người gánh trên vai nhiệm vụ này phải có tâm huyết, kiên trì, chịu khó tìm tòi và  vận dụng một cách sáng tạo vào từng đối tượng giáo dục. Chúng ta hướng tới mục tiêu là giáo dục các em nên người. Mỗi chúng ta đã chọn cho mình nghề dạy học “ Nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý” vì vậy chúng ta hãy cố gắng hết mình để hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Kiến nghị: Trong nhà trường môn học có tính chất giáo dục đạo đức học sinh là môn Giáo Dục Công Dân còn học qua ít,  nếu có điều kiện thì nên tăng số tiết của bộ môn này lên để đạt hiệu quả trong việc “Dạy làm người” cho học sinh. Từ lâu môn học Giáo Dục Công Dân xem như là môn học phụ nên học sinh  ít chú ý đến. Nhiều em chỉ học môn học này  cho đủ điểm mà thôi. Giáo viên dạy môn Giáo Dục Công Dân là những giáo viên đầy tinh thần trách nhiệm với ngành với trò. Các cấp quản lý nên tổ chức các lớp bồi dưỡng cho giáo viên về kỹ năng vận dụng bài học vào giáo dục đạo đức. Cần thường xuyên tổ chức tập huấn công tác Giáo viên chủ nhiệm để nâng cao kỹ năng làm công tác chủ nhiệm.
 Thường xuyên đổi mới nội dung phương pháp, hình thức tổ chức để giáo dục đạo đức học sinh, nhằm thu hút mọi người tham gia.
Việc đánh giá kết quả rèn luyện của học sinh phải đảm bảo công khai, công bằng. Việc khen thưởng, phê bình phải kịp thời.
Cũng qua đây chúng tôi kiến nghị: Bộ Giáo dục Đào tạo nên quy định lại việc đánh giá xếp loại hạnh kiểm của học sinh theo tinh thần: Giáo viên chủ nhiệm nên nhận xét về các  mặt sau của học sinh:
-Rèn luyện đạo đức
-Ý thức vươn lên trong học tập
-Ý thức tôn trọng pháp luật nhà nước, nội quy của nhà trường,
-Việc rèn luyện thân thể, bảo vệ môi trường
-Ý thức tham gia xây dựng tập thể, kỹ năng làm việc theo nhóm.
Bộ giáo dục đào tạo cần xây dựng chương trình giáo dục kỹ năng sống cho từng cấp học, đào tạo đội ngũ giáo viên và đưa vào giảng dạy như một môn học chính khóa, bắt buộc. Bộ cũng cần đưa nội dung giáo dục đạo đức một cách cụ thể hơn. Ví dụ, thế nào là một người tốt, đi xe buýt nhường chỗ cho người già, phụ nữ có thai, con nhỏ,...Quan trọng nữa Đoàn nên tổ chức các hoạt động ngoại khóa để hướng các em vào sinh hoạt, nếu các em thường xuyên được sinh hoạt thì  không sa đà vào các tệ nạn xã hội.
Xuất phát từ những nguyên nhân trên tôi mạnh dạn đề xuất một số biện pháp nhằm phát huy những kết quả tích cực đạt được, khắc phục những tồn tại góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh qua các tiết học.
1/ Đối với giáo viên:
- Cần tìm hiểu đặc điểm riêng của mỗi học sinh để có biện pháp giáo dục đạo đức phù hợp. Luôn lấy những câu chuyện, tấm gương gần gũi với học sinh hoặc của chính gia  đình học sinh, giúp bài học đạo đức thêm phong phú gần gũi, sống động đối với các em, các em cũng tiếp nhận bài học nhẹ nhàng sinh động và hiệu quả.
- Người giáo viên cần phối hợp với các lực lượng trong nhà trường và gia đình học sinh để cùng có biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh, giúp cho việc giáo dục đạo đức được gắn liền với thực tiễn.
2/ Về phía nhà trường:
Cần tổ chức cho các em tham gia vào hoạt động tập thể, giúp các em mạnh dạn, có cơ hội bộc lộ những phẩm chất đạo đức từ đó giúp giáo viên có biện pháp giáo dục đạo đức cho các em hợp lí.
3/ Về phía gia đình học sinh:
Cần phối hợp với các lực lượng giáo dục trong nhà trường để có biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh, không quá nuông chiều các em, không làm thay các em những việc vừa sức với lứa tuổi. Tạo điều kiện để các em phát triển toàn diện nhân cách.
          Trên đây là một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đạo đức cho học sinh trường THCS Đô Thành. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của quý vị để giải pháp này ngày càng hoàn thiện và có hiệu quả hơn.
 
 
                                                                                        Đô Thành, ngày   tháng     năm 2012
                                                                                                            Người viết
 
 
 
                                                                                                        Phan Thị Kim Anh
 
 
 
 
 
     
 
 
 

Tác giả bài viết: Phan Thị Kim Anh